Rada Ministrów podjęła 25.04.2017 uchwałę w sprawie „Wieloletniego Planu Finansowego Państwa na lata 2017-2020”, przedłożoną przez ministra rozwoju i finansów. Natomiast rząd przyjął dokument: Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020”. Aktualizacja 2017/2018.
1. Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2017-2020 składa się z dwóch części: 1) Program konwergencji; 2) Główne cele funkcji państwa wraz z miernikami stopnia ich realizacji. Dokumenty zostaną przekazane do Komisji Europejskiej i Rady Ecofin.
Program konwergencji – na 2017 prezentuje priorytety polityki rządu, planowane działania oraz ich wpływ na dochody i wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych. Przedstawia wstępną kwotę wydatków na 2018 r. (określaną za pomocą stabilizującej reguły wydatkowej), stan wdrożenia rekomendacji Rady Ecofin z 2016 r. oraz prezentuje średniookresową prognozę sytuacji gospodarczej Polski i jej finansów publicznych do 2020 r. Na podstawie analizy Programu unijna Rada Ecofin wydaje zalecenia dla polityk gospodarczych państw członkowskich, które należy uwzględnić przy projektowaniu budżetu na kolejny rok.
Cele polityki gospodarczej – Kierunki rozwoju gospodarczego Polski na najbliższe lata wskazuje Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), przyjęta przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r. Proponuje ona model rozwoju gospodarczego oparty na wzroście inkluzywnym (zrównoważonym pod względem społecznym i terytorialnym). Oczekiwanym efektem realizacji Strategii będzie wzrost zamożności Polaków, zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz zmniejszenie dystansu rozwojowego między Polską a strefą euro.
Założenia makroekonomiczne – Wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. wyniesie 3,6 proc. (0,9 pkt. proc. powyżej poziomu z 2016 r.). Podstawowym czynnikiem wzrostu będzie popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych przy istotnym (do 2016 r.) wzroście udziału inwestycji w tworzeniu PKB. W kolejnych latach realne tempo wzrostu PKB będzie stopniowo przyspieszać i wyniesie 3,8 proc. (w 2018) oraz po 3,9 proc. (2019-2020).
Projekty UE – Relatywnej poprawie w otoczeniu zewnętrznym polskiej gospodarki towarzyszyć będzie przyspieszenie w wydawaniu środków unijnych z perspektywy finansowej 2014-2020. W efekcie można oczekiwać, że w najbliższych latach silnie przyspieszy tempo wzrostu inwestycji sektora instytucji rządowych i samorządowych, których udział w PKB zwiększy się do 4,5 proc. (w 2017 r.) i 5,0 proc. (w 2018 r., wobec 3,3 proc. w 2016 r.). W kolejnych latach, wraz z oczekiwanym przyspieszeniem inwestycji sektora prywatnego, udział inwestycji publicznych powinien ustabilizować się na poziomie średnio 4,6 proc. PKB.
Inflacja – Prognozuje się, że po okresie deflacji w latach 2015-2016, od 2017 r. średnioroczne zmiany inflacji będą stopniowo podążać w kierunku celu wyznaczonego przez NBP. W warunkach stabilizacji sytuacji na rynkach surowcowych oraz rynku żywności, średnioroczny wskaźnik inflacji w 2017 r. powinien ukształtować się na poziomie 1,8 proc., w 2018-2019 wyn. 2,3 proc. i w 2020 r. osiągnąć poziom 2,5 proc.
Rynek pracy – Przewiduje się, że w 2017 r. liczba osób pracujących w gospodarce wzrośnie przeciętnie o 0,5 proc. W kolejnych latach tempo tego wzrostu stopniowo obniży się do ok. 0,4 proc. (2018-2019) i 0,3 proc.(w 2020 r.). Szacuje się, że w 2017 r. stopa bezrobocia spadnie do 5,7 proc. z 6,2 proc. w 2016 r. W 2018 r. ukształtuje się ona przeciętnie na poziomie 5,0 proc., aby w 2020 r. zmniejszyć się do rekordowo niskiego poziomu 4,0 proc.
Wynagrodzenia – Kontynuacja poprawy sytuacji na rynku pracy sprzyjać będzie wzrostowi wynagrodzeń w sektorze rynkowym. Uwzględniając zmiany wynagrodzenia w jednostkach sektora finansów publicznych (obecnie i tak wysokich, np. dyr. ZUS mają wynagrodzenie 10.000-15.000 PLN/m-c, sędziowie średnio 16.000 PLN/m-c, z-cy prezydenta m. st. W-wy po 20.000 PLN/m-c) w 2017 r. nominalne tempo wzrostu wynagrodzenia w gospodarce narodowej ma wyn. 4,8 proc., w kolejnych latach 4,7 proc. (2018), 5,1 proc. (2019) i 5,3 proc.(2020).
Konsumpcja – Przewiduje się, że w 2017 r. realne tempo wzrostu spożycia prywatnego przyspieszy do 4,0 proc. (wobec 3,8 proc. z 2016). W kolejnych latach realne tempo wzrostu konsumpcji wyniesie średnio 3,5 proc.
Ekspert – W Polsce od 2002 r. (z wyjątkiem lat 2008-09) obserwowany jest systematyczny wzrost udziału eksportu w PKB. W 2016 r. osiągnął rekordowy poziom 52,3 proc. (wobec 27,1 proc. w 2001), dzięki utrzymującej się wysokiej konkurencyjności polskich przedsiębiorstw. W okresie do 2020 r. udział eksportu w PKB będzie nadal rósł, ale wolniej tj. 7,1 proc. (2017), 6,4 proc. (2018), 6,0 proc. w latach 2019-2020.
Wykorzystanie środków z UE – Według danych za 2016 r., stopa absorpcji funduszy strukturalnych (relacja wypłaconych środków do dostępnego budżetu) w ramach perspektywy finansowej 2007-2013 wyniosła 95 proc. Oznacza to, że płatności dla Polski wyniosły już 63,8 mld euro (najwięcej w UE, ile we Francji?). Pozostałe środki perspektywy finansowej 2007-2013 do 5 proc. przekazane zostaną jako płatność salda końcowego po przeprowadzeniu przez Komisję Europejską działań audytowych.
Polityka spójności – W 2016 r. Rada Ministrów przyjęła także plan, którego celem jest zapewnienie pełnego wykorzystania dostępnej dla Polski alokacji z budżetu polityki spójności na lata 2014-2020 – 82,2 mld euro. Wdrażanie planu przynosi rezultaty: na koniec 2016 r. trafiło już do Polski w ramach obecnej perspektywy finansowej ponad 6,6 mld euro, co jest najwyższą kwotą wśród wszystkich państw członkowskich UE. Według informacji Komisji Europejskiej, Polska jako jedyne państwo osiągnęła w 2016 r. poziom płatności zgodny ze swymi prognozami. Płatności przekazane do Polski w 2016 r. wyniosły 101 proc. prognozowanej kwoty, podczas gdy średnia dla UE wyniosła tylko 52 proc. Na obecnym etapie Polska jest więc krajem najlepiej przygotowanym do przyjęcia środków z polityki spójności.
Długi – Wynik i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych – deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2017 r. wyn. 2,9 proc. PKB, a w kolejnych latach będzie się obniżać do 2,5 proc. PKB (2018), 2,0 proc. (2019), 1,2 proc. (2020). Deficyt strukturalny (tj. deficyt nominalny bez wpływu cyklu koniunkturalnego) zostanie ograniczony do 1,2 proc. PKB w 2020 r., a średniookresowy cel budżetowy (wynoszący minus 1,0 proc. PKB) zostanie osiągnięty rok później. Zarządzanie długiem będzie się odbywało w warunkach stopniowego ograniczania deficytu oraz niepewności na rynkach finansowych. Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2017 r. szacuje się na 55,3 proc. PKB, a w kolejnych latach przewidywany jest spadek zadłużenia do poziomu 54,8 proc. PKB (2018), 54,0 proc. PKB (2019), 52,1 proc. PKB w 2020r.
Odbudowa dochodów publicznych – Szacuje się, że w 2016 r. nastąpiło ograniczenie luki w podatku VAT o 1,6 pkt. proc., które było efektem wdrożenia działań mających na celu uszczelnienie systemu podatkowego i poprawę ściągalności, takich jak Jednolity Plik Kontrolny, wdrożenie szeregu nowych mechanizmów analizy danych podatkowych, pakiet paliwowy oraz pakiet energetyczny. W latach 2017-2018 wdrażany będzie kolejny pakiet rozwiązań regulacyjno-instytucjonalnych mających uszczelnić system podatkowy i zapobiec uszczuplaniu dochodów państwa, w szczególności jeśli chodzi o zwiększenie poboru podatku VAT oraz zwalczanie oszustw związanych z tym podatkiem. Skutki finansowe (w ujęciu skumulowanym) działań uszczelniających system podatkowy w latach 2017-18 szacuje się na ponad 20 mld zł. W kolejnych latach działania będą zorientowane na ograniczenie luki podatkowej o dalsze 6 mld zł w 2019 r. oraz o 4 mld zł w 2020 r. Kluczową rolę będzie tu odgrywać oczekiwana poprawa efektywności ściągalności podatków w ramach Krajowej Administracji Skarbowej.
Realizacja rekomendacji Rady Ecofin – Polska realizuje wymogi dochodzenia do średniookresowego celu budżetowego (MTO). W 2015 r. dokonano większego niż wymagane przez prawo UE wysiłku fiskalnego, mierzonego poprawą wyniku strukturalnego i przestrzeganiem benchmarku wydatkowego (tj. zalecanego przez UE tempa wzrostu wydatków). W 2016 r. tempo dochodzenia do MTO uległo nieznacznemu zmniejszeniu, jednak odejście od ścieżki do MTO mierzone wysiłkiem strukturalnym nie było nadmierne, zaś benchmark wydatkowy pozostawał spełniony.
W Programie konwergencji – przedstawiono kolejny pakiet działań uszczelniających system podatkowy w latach 2017-2018 oraz przedstawiono kierunki na lata 2019-2020.
Polskie ramy fiskalne obejmują system niezależnych instytucji fiskalnych o ugruntowanej pozycji i reputacji, w którym centralną rolę odgrywa Najwyższa Izba Kontroli. W ocenie Polski brakuje przesłanek ekonomicznych i prawnych do zastąpienia funkcjonujących instytucji fiskalnych nowo utworzoną radą fiskalną.
2. Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020” jest dokumentem, który od 2011 r., zgodnie z harmonogramem Semestru Europejskiego, stanowi podstawowy mechanizm koordynacji polityk gospodarczych i społecznych w Unii Europejskiej. Jego obecna aktualizacja jest siódmą edycją KPR w tym procesie. W KPR z 2011 r. założono, że dokument ten i jego kolejne aktualizacje, będą uwzględniać specyficzne uwarunkowania oraz kierunki działań przedstawione w polskich dokumentach strategicznych. Obecnie jest to „Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do 2020 r. z perspektywą do roku 2030” (SOR), którą rząd przyjął 14 lutego 2017 r. W SOR zaproponowano model gospodarczy oparty na inteligentnym, zrównoważonym i inkluzywnym rozwoju (sprzyjającym włączeniu społecznemu), co jest zgodne z priorytetami „Europa 2020”.
Krajowy Program Reform to dokument, który prezentuje polityki i działania polskiego państwa konieczne do osiągania celów strategii „Europa 2020” oraz odnosi się do kluczowych dokumentów Semestru Europejskiego, począwszy od Rocznej Analizy Wzrostu Gospodarczego na 2017 r., a skończywszy na szczegółowych zaleceniach Rady UE dla Polski.
KPR obejmuje scenariusz makroekonomiczny, polityczną odpowiedź na główne wyzwania określone przez Komisję Europejską w „Sprawozdaniu krajowym Polska 2017” oraz działania rządu, które odpowiadają na: kluczowe wyzwania określone w „Sprawozdaniu krajowym. Polska 2017”, cele strategii „Europa 2020” oraz zalecenia Rady UE dla Polski 2016. Wśród 36 działań zaprezentowanych w KPR znalazły się m.in.:
– nowa polityka inwestycyjna dotycząca m.in. wsparcia nowych inwestycji realizowanych przez polskie i zagraniczne firmy, kluczowych dla zwiększania innowacyjności gospodarki, restrukturyzacji produkcji oraz poprawy konkurencyjności;
– Konstytucja Biznesu obejmująca pakiet działań mających na celu poprawę otoczenia prawnego, w którym funkcjonują przedsiębiorcy;
– wzmocnienie instytucji polubownego rozwiązywania sporów, którego celem jest wzrost znaczenia mediacji;
– zmiana ustawy Prawo oświatowe w celu lepszego przygotowania uczniów do podjęcia nauki na studiach wyższych lub wejścia na rynek pracy;
– Pakiet czyste powietrze, który ma kompleksowo poprawić jakość powietrza do stanu niepowodującego większego narażenia zdrowia oraz środowiska;
– elektromobilność, której celem jest stworzenie dogodnych warunków dla upowszechniania korzystania z pojazdów elektrycznych, w tym głównie zbiorowego transportu miejskiego;
– ustawa o innowacyjności, gdzie celem wprowadzonych zmian jest pobudzanie i rozwój innowacyjności poprzez likwidację barier administracyjnych i wprowadzenie dodatkowych bodźców;
– program „Rodzina 500 plus”, który ma odwrócić negatywny trend demograficzny w Polsce oraz wspierać materialnie rodziny wychowujące dzieci.
Działania na rzecz realizacji zaleceń Rady UE związane są z kwestiami: zapewnienia stabilności systemu emerytalnego, promowania trwałych form zatrudnienia, lepszego przechodzenia z edukacji do zatrudnienia, stworzenia korzystnego otoczenia dla inwestycji w budownictwie i infrastruktury liniowej.
KPR 2017/2018 prezentuje również zaangażowanie partnerów społeczno-gospodarczych oraz polskiego parlamentu w cykl Semestru Europejskiego oraz ich udział w pracach nad KPR.
3. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra infrastruktury i budownictwa.
Nowe przepisy umożliwią przedsiębiorcom zajmującym się dystrybucją (sprzedażą prowadzoną w ramach handlu), produkcją oraz badaniem pojazdów wykonywanie jazd testowych – bez konieczności rejestracji każdego testowanego pojazdu w urzędzie. W ten sposób zapewniona zostanie profesjonalna rejestracja pojazdów (tj. nowa forma czasowej rejestracji).
W praktyce nowe rozwiązania uproszczą działalność przedsiębiorców i jednostek badawczych, odciążą ich od części obowiązków administracyjnych oraz będą służyć legalnemu użytkowaniu pojazdów w ruchu drogowym. Stanowią one także odpowiedź na postulaty branży motoryzacyjnej. Oceniono, że z tej formy rejestracji mogłoby skorzystać ok. 20 tys. polskich przedsiębiorstw (w tym dystrybutorów) i jednostek badawczych.
Zgodnie z projektem noweli ustawowej, dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, motoroweru, ciągnika rolniczego lub przyczepy w celu wykonania jazdy testowej będzie profesjonalny dowód rejestracyjny wraz z profesjonalnymi tablicami rejestracyjnymi.
Profesjonalny dowód rejestracyjny będzie potwierdzał prawo wykonywania jazd testowych w ruchu drogowym.
Według projektu, do posługiwania się w ruchu drogowym profesjonalnym dowodem rejestracyjnym i profesjonalnymi tablicami rejestracyjnymi będą uprawnieni przedsiębiorcy mający siedzibę lub oddział w Polsce, zajmujący się dystrybucją (sprzedażą prowadzoną w ramach handlu), produkcją oraz badaniem pojazdów, a także jednostki uprawnione (np. Instytut Transportu Samochodowego) lub jednostki badawcze producenta prowadzące badania pojazdu, wyposażenia lub części.
Organem dokonującym profesjonalnej rejestracji pojazdów ma być starosta. Będzie on wydawał – po wniesieniu opłaty administracyjnej i opłaty ewidencyjnej przez podmiot uprawniony – decyzję o profesjonalnej rejestracji pojazdu (na okres roku), blankiety profesjonalnego dowodu rejestracyjnego (wszyscy – poza producentami – będą mogli zamówić nie więcej niż 100 sztuk) oraz profesjonalne tablice rejestracyjne. Opłata za wydanie decyzji o profesjonalnej rejestracji pojazdów nie będzie mogła przekroczyć 100 zł, a za wydanie blankietu profesjonalnego dowodu rejestracyjnego – 20 zł. Starosta – w określonych przypadkach – będzie mógł uchylić decyzję o profesjonalnej rejestracji pojazdów, np. gdy podmiot uprawniony przekazał blankiety profesjonalnego dowodu rejestracyjnego i profesjonalne tablice rejestracyjne innemu podmiotowi. Decyzja o uchyleniu profesjonalnej rejestracji będzie podlegać rygorowi natychmiastowej wykonalności.
Możliwe będzie użycie jednego profesjonalnego numeru rejestracyjnego dla wielu pojazdów.
Profesjonalny dowód rejestracyjny będzie ważny 30 dni od daty wypełnienia. Jeśli dowód ten zostanie wydany na wniosek jednostki uprawnionej lub jednostki badawczej producenta, to blankiet będzie ważny 6 miesięcy (procedury i badania homologacyjne trwają dłużej niż 30 dni). Podmiot uprawniony – w ciągu 30 dni od wygaśnięcia albo uchylenia decyzji o profesjonalnej rejestracji pojazdu – będzie musiał zwrócić staroście blankiety profesjonalnego dowodu rejestracyjnego, profesjonalne dowody rejestracyjne oraz profesjonalne tablice rejestracyjne.
Założono, że podmioty uprawnione, a zwłaszcza zajmujące się dystrybucją, będą mogły korzystać z profesjonalnej rejestracji pojazdów nie tylko w stosunku do nowych pojazdów, ale również używanych, w tym wcześniej zarejestrowanych lub sprowadzonych z zagranicy.
Przyjęto, że pojazd podlegający profesjonalnej rejestracji będzie mógł być prowadzony nie tylko przez pracownika podmiotu uprawnionego zajmującego się dystrybucją, ale też przez potencjalnego klienta oraz kierowcę wynajętego przez producenta. Obecnie potencjalny nabywca pojazdu nie może w praktyce wykonać jazdy sprawdzającej osobiście (jako kierowca), może być tylko osobą towarzyszącą, a pojazd musi prowadzić osoba uprawniona.
Przewidziano także przepisy, które pozwolą na gromadzenie odpowiednich danych w Centralnej Ewidencji Pojazdów oraz umożliwią skuteczne sprawdzanie uprawnień do profesjonalnej rejestracji pojazdów przez organy kontroli ruchu drogowego.
Podmiot uprawniony ma prowadzić wykaz pojazdów użytkowanych przez niego w ruchu drogowym. Docelowo wykaz ten będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym, obsługującym Centralną Ewidencję Pojazdów. Ministerstwo Cyfryzacji udostępni podmiotom uprawnionym nieodpłatną aplikację webową, za pomocą której będą one wprowadzać dane o pojazdach użytkowanych w ramach profesjonalnej rejestracji do CEP, a tym samym prowadzić wykaz na poziomie centralnym. Nowe przepisy mają wejść w życie po 18 miesiącach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
oprac. Halina Kustosz, e-mail: h.kustosz[at]milwomen.pl
